Ai cũng có một đời đáng sống

Cách ghi sổ chi tiêu trong gia đình hiệu quả hàng tháng

Picture of Biên tập bởi VietMoney
Biên tập bởi VietMoney

04/09/2025

Cách ghi sổ chi tiêu trong gia đình là chìa khóa để trả lời câu hỏi “tiền của mình đi đâu hết?”. Bạn có thấy quen thuộc khi lương vừa về đã vơi đi một nửa mà không rõ lý do? Đừng lo, việc ghi chép không hề phức tạp như bạn nghĩ. Hãy cùng VietMoney khám phá những cách đơn giản nhưng đầy hiệu quả sau đây!

Nội dung chính

1. Vì sao cần ghi sổ chi tiêu trong gia đình?

Nhiều người cho rằng việc ghi chép chi tiêu là tốn thời gian và không cần thiết. Nhưng thực tế, đây lại là bước đầu tiên và quan trọng nhất để bạn làm chủ được đồng tiền của mình.

1.1 Quản lý tài chính gia đình hiệu quả hơn

Khi bạn nắm rõ mọi khoản thu và chi của gia đình trong tháng, bạn sẽ giống như một vị thuyền trưởng biết rõ hải trình của con tàu. Bạn có thể linh hoạt sắp xếp ngân sách để đáp ứng nhu cầu thực tế, loại bỏ nỗi lo về chi tiêu vượt mức hoặc thiếu hụt tài chính cho những ưu tiên quan trọng.

Sự an tâm tài chính bắt đầu từ một cuốn sổ chi tiêu
Sự an tâm tài chính bắt đầu từ một cuốn sổ chi tiêu

1.2 Tránh được việc chi tiêu quá mức và lãng phí tiền bạc

Khi không có kế hoạch, chúng ta thường dễ bị “vung tay quá trán”, đặc biệt là với những khoản nhỏ như ly trà sữa, vài món đồ ăn vặt,… tưởng chừng không đáng kể nhưng cộng lại sẽ thành một con số đáng giật mình. Một bảng chi tiêu rõ ràng sẽ giúp bạn nhận ra những “lỗ hổng” không cần thiết này để nhanh chóng cắt giảm.

1.3 Lập kế hoạch cho các mục tiêu dài hạn

Ai trong chúng ta cũng có những ước mơ lớn như mua một căn nhà, đầu tư kinh doanh, hay chuẩn bị quỹ học vấn vững chắc cho con cái. Việc ghi chép này chính là nền tảng vững chắc để bạn tìm ra cách tiết kiệm chi tiêu trong gia đình hiệu quả, từ đó đảm bảo bạn đang đi đúng hướng trên con đường thực hiện ước mơ.

Biến mọi ước mơ lớn thành hiện thực từ việc ghi chép chi tiêu
Biến mọi ước mơ lớn thành hiện thực từ việc ghi chép chi tiêu

2. Các phương pháp ghi sổ chi tiêu trong gia đình

Không có một cách ghi sổ chi tiêu trong gia đình nào là hoàn hảo cho tất cả mọi người. Điều quan trọng là bạn tìm ra cách phù hợp nhất với thói quen và lối sống của mình. Dưới đây là 3 cách được ưa chuộng nhất:

2.1 Ghi sổ chi tiêu bằng tay (sổ tay, bảng giấy)

Đây là phương pháp truyền thống, đơn giản và dễ bắt đầu nhất. Bạn chỉ cần chuẩn bị một cuốn sổ tay và một chiếc bút để bắt đầu. Hãy kẻ các cột cơ bản như: Ngày/tháng, Nội dung chi, Số tiền, Ghi chú. Cố gắng ghi chép lại tất cả các khoản chi tiêu phát sinh trong ngày, dù là nhỏ nhất. Để tránh nhầm lẫn, bạn nên ghi chép một cách rõ ràng, rành mạch.

  • Ưu điểm: Phương pháp này giúp bạn ghi nhớ các khoản chi tiêu tốt hơn vì phải tự tay viết ra. Nó không đòi hỏi bạn phải biết về công nghệ và có thể mang theo bất cứ đâu.
  • Nhược điểm: Cách này khá tốn thời gian vì mọi thứ đều là thủ công. Bạn phải tự cộng trừ, tính toán và có nguy cơ làm mất sổ.

>>> Xem thêm: Chi tiêu 1 tháng của sinh viên bao nhiêu? Làm gì khi thiếu tiền gấp?

Ghi chép bằng tay giúp bạn ghi nhớ chi tiêu tốt hơn
Ghi chép bằng tay giúp bạn ghi nhớ chi tiêu tốt hơn

2.2 Sử dụng file Excel quản lý chi tiêu

Sử dụng Excel là một cách ghi sổ chi tiêu trong gia đình hiện đại và hiệu quả. Nếu bạn là người thường xuyên làm việc với máy tính, đây sẽ là một lựa chọn tuyệt vời. Bạn chỉ cần lập một bảng tính với các cột thông tin tương tự như sổ tay: Thời gian, Tên khoản chi, Số tiền, Phân loại (ăn uống, đi lại, giải trí,…), Ghi chú. 

Sức mạnh của Excel nằm ở chỗ bạn có thể dùng các công thức (hàm SUM, AVERAGE,…) để tự động tính tổng, tạo biểu đồ để xem xét chi tiêu một cách trực quan.

  • Ưu điểm: Tiện lợi hơn sổ tay rất nhiều, tính toán tự động và chính xác. Dữ liệu được lưu trữ an toàn trong máy tính hoặc trên các dịch vụ đám mây (Google Sheets) và không lo bị thất lạc.
  • Nhược điểm: Bạn cần có kỹ năng cơ bản về Excel và phải mở máy tính để nhập liệu, đôi khi hơi bất tiện nếu bạn đang ở ngoài.
Quản lý chi tiêu thông minh và khoa học với bảng tính Excel
Quản lý chi tiêu thông minh và khoa học với bảng tính Excel

2.3 Ứng dụng quản lý chi tiêu trên điện thoại

Trong thời đại công nghệ số, đây là cách ghi sổ chi tiêu trong gia đình giúp bạn tối ưu thời gian và thuận tiện nhất. Bạn chỉ cần tải một ứng dụng quản lý chi tiêu về điện thoại (ví dụ: Money Lover, Timo,…). Các ứng dụng này thường có giao diện rất thân thiện, bạn chỉ cần nhập số tiền, chọn danh mục chi tiêu đã được thiết lập sẵn.

  • Ưu điểm: Vô cùng tiện lợi, bạn có thể ghi chép ngay khi vừa chi tiêu. Ứng dụng tự động tạo báo cáo, biểu đồ theo tuần/tháng, giúp bạn thấy ngay bức tranh tài chính của mình. Nhiều app còn có tính năng nhắc nhở thanh toán hóa đơn.
  • Nhược điểm: Một số ứng dụng có tính năng cao cấp sẽ yêu cầu trả phí. Bạn cũng cần thời gian để làm quen với giao diện và các tính năng của app.
Quản lý tài chính mọi lúc mọi nơi chỉ với chiếc điện thoại
Quản lý tài chính mọi lúc mọi nơi chỉ với chiếc điện thoại

3. Các bước ghi sổ chi tiêu trong gia đình hiệu quả

Dù bạn chọn phương pháp nào, việc tuân thủ các bước sau sẽ là kim chỉ nam cho việc lập kế hoạch chi tiêu trong gia đình một cách bài bản, giúp bạn xây dựng một nền tảng tài chính vững chắc.

3.1 Xác định tổng thu nhập hàng tháng

Bước đầu tiên và cơ bản nhất là bạn cần biết chính xác mỗi tháng gia đình mình có bao nhiêu tiền.

  • Thu nhập chính: Đây là khoản tiền ổn định từ công việc cố định của các thành viên trong gia đình.
  • Thu nhập thêm: Nếu bạn có công việc bán thời gian, làm thêm ngoài giờ, hoặc thu nhập từ cho thuê, đầu tư, hãy ghi rõ vào bảng.
  • Các khoản thu khác: Nếu gia đình bạn nhận hỗ trợ từ người thân hoặc có các khoản thu nhập bất thường như thưởng, tiền trúng thưởng, cũng đừng quên liệt kê vào.
Liệt kê đầy đủ để không bỏ sót bất kỳ nguồn tiền nào
Liệt kê đầy đủ để không bỏ sót bất kỳ nguồn tiền nào

3.2 Ghi lại các khoản chi cố định (tiền nhà, điện, nước, học phí…)

Sau khi biết tổng thu, bước tiếp theo là liệt kê tất cả các khoản chi tiêu cố định mà gia đình phải trả hàng tháng. Đây là những khoản chi phí bắt buộc, cần được ưu tiên thanh toán trước tiên.

  • Chi phí nhà ở: Dù bạn đang thuê nhà hay trả góp, hãy ghi chép cẩn thận số tiền cần chi trả mỗi tháng.
  • Hóa đơn dịch vụ: Các chi phí như tiền điện, nước, internet, truyền hình cáp, điện thoại,… thường phải chi trả mỗi tháng.
  • Chi phí đi lại, học phí: Bạn đừng quên ghi vào các khoản chi cố định như chi phí xăng xe đi làm hàng ngày hoặc học phí của con cái.
Liệt kê những khoản chi bắt buộc không thể bỏ qua mỗi tháng
Liệt kê những khoản chi bắt buộc không thể bỏ qua mỗi tháng

3.3 Phân loại chi tiêu

Đây là phần quan trọng nhất trong cách ghi sổ chi tiêu trong gia đình. Một quy tắc vàng giúp bạn phân bổ ngân sách hiệu quả là quy tắc 50/30/20. Phương pháp này giúp bạn phân bổ thu nhập một cách khoa học, đảm bảo tài chính gia đình luôn trong tầm kiểm soát.

  • 50% thu nhập dành cho chi phí thiết yếu: Bao gồm các khoản chi cố định (tiền nhà, điện nước…) và chi phí ăn uống cơ bản.
  • 30% thu nhập cho chi tiêu linh hoạt (mong muốn): Các khoản như giải trí, mua sắm, du lịch, ăn ngoài…
  • 20% thu nhập để tiết kiệm và đầu tư cho tương lai: Khoản này có thể dành cho quỹ khẩn cấp, mua nhà, đầu tư sinh lời hoặc chuẩn bị cho tuổi hưu.
Lập kế hoạch thông minh để chi tiêu có chủ đích hơn
Lập kế hoạch thông minh để chi tiêu có chủ đích hơn

3.4 Cuối tháng đối chiếu và điều chỉnh kế hoạch tháng sau

Công việc chưa dừng lại ở việc ghi chép. Cuối mỗi tháng, hãy dành thời gian ngồi lại cùng nhau, xem lại bảng chi tiêu để kiểm tra xem có khoản nào vượt quá ngân sách hay không, khoản nào có thể cắt giảm. Từ đó, bạn sẽ rút ra kinh nghiệm và điều chỉnh kế hoạch cho tháng tiếp theo hợp lý hơn.

>>> Xem thêm: Cầm nhẫn cưới được không? Lưu ý và thủ tục khi cầm nhẫn cưới tại tiệm cầm đồ

4. Những sai lầm thường gặp khi ghi sổ chi tiêu trong gia đình

Để việc áp dụng cách ghi sổ chi tiêu trong gia đình thực sự hiệu quả, bạn cần nhận biết và tránh những sai lầm phổ biến sau:

4.1 Lập kế hoạch nhưng không tuân thủ

Đây là sai lầm lớn nhất. Một kế hoạch chi tiêu dù hoàn hảo đến đâu cũng sẽ trở nên vô nghĩa nếu bạn không thực hiện nó một cách nghiêm túc. Hãy coi việc ghi chép là một thói quen hàng ngày và kiên trì với nó.

Kế hoạch tốt nhất cũng vô nghĩa nếu không có sự kiên trì
Kế hoạch tốt nhất cũng vô nghĩa nếu không có sự kiên trì

4.2 Không có khoản dự phòng cho tình huống bất ngờ

Cuộc sống luôn có những điều không lường trước được như ốm đau, xe hỏng, sửa chữa nhà cửa đột xuất,… Nếu không có một quỹ dự phòng, bạn sẽ dễ dàng rơi vào thế bị động và kế hoạch chi tiêu sẽ bị phá vỡ. Hãy cố gắng trích ra một phần trong khoản tiết kiệm 20% để xây dựng quỹ này.

Tuy nhiên, nếu biến cố ập đến khi quỹ dự phòng vẫn chưa đủ lớn thì sao? Lúc này, bạn cần một giải pháp tài chính linh hoạt, nhanh chóng và đáng tin cậy. Thay vì phải vay mượn phiền hà hay chấp nhận các dịch vụ lãi suất cao thiếu minh bạch, VietMoney mang đến một điểm tựa vững chắc, giúp bạn biến những tài sản sẵn có thành nguồn vốn tức thì để giải quyết khó khăn.

  • Dễ dàng biến các tài sản quen thuộc trong gia đình như xe máy, laptop, trang sức thành khoản tiền mặt cần thiết.
  • Thủ tục giải ngân nhanh gọn chỉ trong 10 phút.
  • An tâm gửi gắm tài sản với quy trình niêm phong chuyên nghiệp, bảo quản trong kho bãi an toàn với hệ thống camera giám sát 24/7 và cam kết đền bù gấp đôi giá trị nếu có rủi ro mất mát.
  • Trong trường hợp bất khả kháng bạn không thể chuộc lại tài sản, VietMoney sẽ thực hiện thanh lý theo quy trình công khai và hoàn trả lại toàn bộ số tiền chênh lệch sau khi trừ đi khoản vay, lãi và các chi phí khác. 
  • Luôn sẵn sàng hỗ trợ gia đình bạn mọi lúc, kể cả Thứ 7 và Chủ Nhật, bạn có thể tìm kiếm các địa chỉ cửa hàng gần nhất TẠI ĐÂY.

Toàn bộ quy trình đều được thực hiện siêu nhanh với hợp đồng rõ ràng và lãi suất công khai, giúp bạn hoàn toàn yên tâm. Điều này cho phép bạn xử lý tình huống cấp bách ngay lập tức mà không làm xáo trộn dòng tiền hàng tháng hay phải hy sinh các mục tiêu tài chính quan trọng đã đặt ra.

VietMoney giúp bạn vững vàng trước mọi biến cố
VietMoney giúp bạn vững vàng trước mọi biến cố

4.3 Không phân loại chi tiêu rõ ràng

Việc chi tiêu tùy hứng, không cân đối giữa các khoản thiết yếu và không thiết yếu sẽ dễ dẫn đến tình trạng “thủng ví” cuối tháng.

Cách khắc phục: Hãy phân bổ ngân sách cho từng hạng mục chi tiêu ngay từ đầu tháng theo quy tắc 50/30/20. Luôn ưu tiên các khoản thiết yếu như ăn uống, nhà ở, y tế trước khi nghĩ đến các khoản mua sắm, giải trí.

5. Câu hỏi thường gặp về cách ghi sổ chi tiêu

Dùng app quản lý chi tiêu có thay thế hoàn toàn sổ tay không?

Ứng dụng quản lý chi tiêu có thể thay thế hoàn toàn sổ tay đối với nhiều người, đặc biệt là những gia đình trẻ quen dùng công nghệ. Chúng cung cấp các tính năng tự động, phân tích dữ liệu, báo cáo chi tiết và khả năng truy cập mọi lúc mọi nơi. Tuy nhiên, một số người vẫn thích sự đơn giản và cảm giác viết tay của sổ truyền thống.

Gia đình có nhiều nguồn thu thì nên ghi chép thế nào?

Bạn nên tạo một mục riêng để liệt kê tất cả các nguồn thu nhập vào đầu tháng. Dù là lương, thu nhập làm thêm hay tiền cho thuê nhà, hãy tổng hợp tất cả lại thành một con số “Tổng thu nhập”. 

Bao lâu nên tổng kết chi tiêu một lần?

Bạn nên tổng kết chi tiêu mỗi tháng một lần để theo dõi và điều chỉnh kế hoạch tài chính hiệu quả. Đồng thời, bạn cũng có thể xem lại nhanh vào mỗi cuối tuần để kiểm soát chặt chẽ hơn và đảm bảo mình không đi chệch hướng.

Cách ghi sổ chi tiêu trong gia đình chính là tấm bản đồ dẫn lối bạn đến những mục tiêu tài chính mơ ước. Mỗi con số bạn ghi xuống hôm nay là một viên gạch xây dựng cho tương lai vững chắc ngày mai. Trên hành trình đó, nếu cần một điểm tựa tài chính cho những lúc gặp khó khăn bất ngờ thì VietMoney luôn ở đây để hỗ trợ, giúp bạn giữ vững kế hoạch đã đề ra.

VietMoney – Cầm Đồ Chính Trực

Với 9 năm đồng hành, VietMoney luôn là chỗ dựa tin cậy, hỗ trợ tài chính kịp thời để bạn vượt qua khó khăn. Với chúng tôi, sự tử tế, chân thành và đáng tin cậy là những giá trị cốt lõi đồng hành cùng bạn vượt qua mọi thử thách.