30/05/2025
Thế chấp tài sản là một hình thức đảm bảo phổ biến trong các giao dịch vay vốn tại ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng. Tuy quen thuộc, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ thế chấp là gì và những quy định pháp luật liên quan. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ khái niệm, nguyên tắc và các quy định thế chấp tài sản theo Bộ luật Dân sự Việt Nam hiện hành.
Theo khoản 1 Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015, thế chấp tài sản là việc một bên (bên thế chấp) dùng tài sản thuộc quyền sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ đối với bên kia (bên nhận thế chấp), nhưng vẫn được giữ tài sản đó trong thời hạn thế chấp, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Nói cách khác, bên thế chấp không bắt buộc phải giao tài sản cho bên nhận thế chấp, miễn là đảm bảo nghĩa vụ được thực hiện đúng theo cam kết giữa hai bên và quy định pháp luật.
Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, thế chấp tài sản phải được lập thành văn bản. Văn bản này có thể tồn tại dưới hai hình thức:
>>> Xem thêm: Cửa hàng cầm đồ thanh lý xe máy uy tín, giá tốt tại TPHCM
Đối với một số loại tài sản đặc biệt như quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, hoặc tài sản thuộc diện phải đăng ký quyền sở hữu, hợp đồng thế chấp bắt buộc phải được công chứng hoặc chứng thực, đồng thời thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm theo quy định pháp luật. Điều này nhằm đảm bảo tính pháp lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các bên tham gia.
Thủ tục thế chấp tài sản bắt buộc phải đăng ký
Ví dụ: Trường hợp thế chấp quyền sử dụng đất, thủ tục đăng ký được thực hiện theo quy định tại Nghị định 102/2017/NĐ-CP về đăng ký giao dịch bảo đảm. Hồ sơ đăng ký bao gồm:
Việc đăng ký không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn giúp xác lập quyền ưu tiên thanh toán trong trường hợp xử lý tài sản bảo đảm, đồng thời ngăn ngừa rủi ro cho cả bên thế chấp và bên nhận thế chấp.
Trong Bộ luật Dân sự 2015 của nước CHXHCN Việt Nam có quy định rõ về nội dung thế chấp tài sản, cụ thể:
Bên thế chấp:
Quy định nêu rõ về quyền và nghĩa vụ của bên thế chấp là gì. Đó là, nếu các bên có thỏa thuận dân sự về việc bảo quản và giữ gìn tài sản thế chấp thì bên thế chấp phải có nghĩa vụ giao đầy đủ các giấy tờ liên quan tới tài sản thế chấp. Nếu tài sản thế chấp đang khai thác, kinh doanh dẫn tới nguy cơ làm giảm sút hoặc mất giá trị thì bên thế chấp phải dừng toàn bộ các hoạt động này lại.
Trường hợp tài sản thế chấp bị hư hỏng, bên thế chấp phải có trách nhiệm khắc phục bằng cách sửa chữa hoặc thay thế bằng tài sản khác có giá trị tương đương trong thời gian hợp lý, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Nếu tài sản có quyền sở hữu của một bên thứ 3 thì bên thế chấp phải có trách nhiệm thông báo cho bên nhận thế chấp về điều này. Nếu không, bên nhận thế chấp hoàn toàn có quyền hủy bỏ hợp đồng thế chấp và yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc cũng có thể tiếp tục chấp nhận duy trì hợp đồng và quyền sở hữu với tài sản thế chấp của bên thứ 3.
Bên nhận thế chấp:
Nếu tới thời hạn mà bên thế chấp không thực hiện được nghĩa vụ dân sự của mình như đã cam kết thì bên nhận thế chấp có thể yêu cầu xử lý tài sản thế chấp. Đồng thời, nếu bên nhận thế chấp giữ tài sản thế chấp thì cũng phải thực hiện được nghĩa vụ của người giữ tài sản thế chấp. Cụ thể:
Trường hợp 2 bên thỏa thuận tài sản thế chấp giao cho bên thứ 3 bảo quản thì bên thứ 3 phải thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của mình.
Trong giao dịch thế chấp tài sản, chủ thể của thế chấp tài sản được quy định như sau:
Các chủ thể của thế chấp tài sản phải đảm bảo đáp ứng được các điều kiện đối với người tham gia giao dịch dân sự do pháp luật quy định.
Bên thế chấp có thể là:
>>> Xem thêm: Cầm đồ ô tô lãi suất thấp
Theo quy định, các tài sản được sử dụng để thế chấp có thể là vật, giấy tờ có giá, quyền tài sản, tài sản hiện có hay tài sản thành hình trong tương lai. Bên cạnh đó, ngân hàng cũng chấp nhận cho thế chấp tài sản đang cho thuê, cho mượn.
Việc thế chấp một phần hay toàn bộ tài sản sẽ dựa theo từng trường hợp. Các bên gồm bên thế chấp và bên nhận thế chấp sẽ tự thỏa thuận với nhau. Trường hợp thế chấp toàn bộ một bất động sản thì mọi vật phụ của bất động sản cũng sẽ được tính vào tài sản thế chấp. Đối với trường hợp chỉ thế chấp một phần bất động sản, động sản có vật phụ thì vật phụ thuộc tài sản thế chấp, trừ một số trường hợp bên thế chấp và bên nhận thế chấp có các thỏa thuận khác.
Nếu tài sản được dùng để thế chấp là tài sản có bảo hiểm thì khoản tiền bảo hiểm này cũng sẽ thuộc về tài sản thế chấp. Trường hợp tài sản thế chấp sinh ra hoa lợi, lợi tức thì hoa lợi, lợi tức chỉ thuộc về tài sản thế chấp nếu các bên có thỏa thuận hoặc có quy định cụ thể trong luật pháp Việt Nam.
>>> Xem thêm: Dịch vụ cầm giấy tờ nhà đất và điều kiện, thủ tục cầm sổ đỏ
Hiệu lực của thế chấp tài sản được quy định như sau:
Khi thế chấp tài sản nếu bên thế chấp không thể thực hiện hoặc không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình thì tài sản thế chấp sẽ được đưa ra xử lý để thực hiện nghĩa vụ.
Cách xử lý tài sản tùy thuộc vào từng trường hợp, nhưng về nguyên tắc thì sẽ được đem bán đấu giá. Riêng đối với những trường hợp mà các bên đã có thỏa thuận trước hay khi tới thời hạn thực hiện nghĩa vụ các bên có thể tự thỏa thuận được với nhau về phương án xử lý tài sản thế chấp thì tài sản thế chấp sẽ được xử lý theo như thỏa thuận. Số tiền thu được từ việc xử lý tài sản thế chấp sau khi đã trừ các khoản chi phí bảo quản và chi phí khác phải ưu tiên thanh toán cho bên nhận thế chấp.
Nếu tài sản được sử dụng để thế chấp bảo đảm nhiều vụ nhưng một trong các nghĩa vụ đó đã đến hạn thì dù các nghĩa vụ khác chưa đến hạn cũng sẽ được tính là đến hạn. Thứ tự ưu tiên thanh toán cho bên nhận thế chấp tương tự như thanh toán nghĩa vụ cho những người nhận cầm cố tài sản.
Phần lớn trường hợp thế chấp tài sản đều sử dụng bất động sản, trong đó gồm có quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và các bất động sản này đều thuộc về một chủ thể. Tuy nhiên, cũng có cả trường hợp có nhiều hơn một người cùng xác lập quyền sở hữu với bất động sản, ví dụ quyền bề mặt. Lấy ví dụ, mảnh đất rộng 8000m2 quyền sử dụng thuộc về A và được sử dụng để xây trung tâm thương mại. B được A xác lập quyền bề mặt với mảnh đất này để xây trung tâm thương mại trong 30 năm. Như vậy, A có quyền sử dụng đất còn B có quyền sở hữu trung tâm thương mại. Cả A và B đều có thể mang tài sản của mình để thế chấp. Và khi xử lý tàu sản thế chấp sẽ dựa vào nguyên tắc:
Chỉ khi việc thế chấp tài sản được thay thế bằng một biện pháp đảm bảo khác hay bị hủy bỏ thì thế chấp tài sản mới coi như chấm dứt. Trường hợp biện pháp thế chấp đã được thực hiện xong cũng được coi như biện pháp thế chấp đó chấm dứt.
Trên đây là giải đáp chi tiết về thế chấp là gì và các thông tin liên quan tới thế chấp. Nếu bạn có nhu cầu thế chấp tài sản thì nên lựa chọn địa chỉ uy tín, đáng tin cậy để đảm bảo quyền lợi của mình. Đến với VietMoney – công ty cung cấp dịch vụ vay thế chấp thông qua hình thức cầm đồ minh bạch, rõ ràng, có giấy tờ pháp lý sẽ giúp bạn giải quyết nhu cầu tài chính nhanh chóng. Đặc biệt, VietMoney có hai chính sách đảm bảo quyền lợi của khách hàng tối đa, khiến nhiều người tin tưởng:
Bạn chỉ cần sở hữu một trong các loại tài sản có giá trị: ô tô, xe máy, trang sức, kim cương, điện thoại, đồng hồ, túi hiệu… là có thể cầm đồ tại VietMoney.
Mọi thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ theo thông tin bên dưới:
VietMoney – Cầm Đồ Chính Trực
Hơn 8 năm đồng hành, VietMoney luôn là chỗ dựa tin cậy, hỗ trợ tài chính kịp thời để bạn vượt qua khó khăn. Với chúng tôi, sự tử tế, chân thành và đáng tin cậy là những giá trị cốt lõi, giúp bạn vượt qua mọi thử thách.
Bài viết mới nhất